Araştırma Gündemi #5
17 Mart - 23 Mart 2025 tarihleri arasında kayda değer raporlar
Enes Kılıç editörlüğünde hazırladığımız Araştırma Gündemi’nin beşinci sayısından merhaba. Umarım iyisinizdir.
Bu sayımızda; ABD’deki online şov programlarını, Türkiye’deki çarpıcı yaşlılık oranlarını, küresel yatırım eğilimlerini ve ülkelerin mutluluk sıralamasını masaya yatırdık.
İyi okumalar!
Ömer Burak Tek
Rapor Bülteni Direktörü
📌 Amerika’da sağcılar, online medya ekosistemini domine ediyor
Media Matters’ın bu ay yayınlanan çalışmasına göre, Amerikalılar haberlerini giderek daha fazla online şov ve yayıncılar aracılığıyla alıyor.
Online programlardaki içeriklerin büyük çoğunluğu sağ eğilimli söylemlere sahip.
Demokratlar için asıl sorun, içeriğin kendisinden ziyade medya yatırımlarının yanlış yapılandırılması.
2024’e ait verilerle yapılan incelemede, online şovların 191’i sağ eğilimli ilen 129’u sol eğilimli.
Sağ eğilimli programlar, hem haber ve siyaset içeriği üretenler arasında hem de “politika dışı” görünen alanlarda (spor, komedi gibi) hâkim konumda.
🔹 Cumhuriyetçi eğilimli programlar 5 kat daha fazla takipçiye sahip
Sağ eğilimli şovlar, toplamda 480,6 milyon takipçi ile solcu şovlardan 5 kat daha fazla takipçiye sahip.
YouTube, Rumble ve Spotify gibi platformlar, sağ eğilimli şovlar için önemli bir izleyici sağlıyor.
YouTube izlenme sayısı sağ eğilimli yayınlarda 65 milyar iken solcu şovlarda 31,5 milyar.
🔹 “Politika Dışı” alanlarda kurdukları üstünlük
Sağ eğilimli şovların büyük bir kısmı kendini komedi, spor, eğlence gibi “politika dışı” alanlarda tanımlıyor.
Joe Rogan, Theo Von ve Ben Shapiro gibi popüler isimler, komedi kategorisinde sağcı mesajları geniş bir kitleye ulaştırıyor.
Sağ görüşten komedi şovları, toplamda 117,5 milyon takipçiye sahip, bu da tüm şovların %20’sine denk geliyor.
🔹 2024 seçimleri ve online medya
Donald Trump, seçilmesinden evvel popüler şovlara katılarak 23,5 milyon Amerikalıya ulaşırken rakibi Kamala Harris’in katıldığı programlarda sadece 6,4 milyon kişiye erişebildiği gözüküyor.
🔹 Kaynak sorunu değil, yatırım tavsiyesi sorunu var
Demokratlar geçen seçimde milyarlarca doları reklamlara harcadı. Ancak, rapora göre, “ödenmiş reklamlara yapılan” harcamalar, artık etkinliğini kaybetmiş durumda.
Raporda hikaye anlatıcılarına daha fazla yatırım yapılması gerektiği vurgulanıyor.
📌 Türkiye’de yaşlı nüfusun hızla artmasının da sonuçları olacak
TÜİK’in hazırladığı İstatistiklerle Yaşlılar, 2024 raporu, yaşlı nüfusun artışı ve bu nüfusun sosyal, ekonomik ve sağlık durumlarına dair veriler sunuyor.
Rapora göre Türkiye'nin nüfus yapısı çarpıcı biçimde değişiyor ve yaşlanıyor.
🔹 Yaşlandığımızda herkes yaşlı olacak
2024 yılında yaşlı nüfus (65 yaş ve üzeri) 9 milyon 112 bine ulaşarak 5 yılda %21 artmış oldu.
Türkiye nüfusunun yaklaşık yüzde 11’i artık yaşlı.
Yaşlı nüfusun 2030 yılında %13,5, 2040 yılında ise %18 olacağı öngörülüyor.
Türkiye’de 2100 yılına kadar yaşlı nüfus oranının %42,8'e kadar çıkması bekleniyor.
🔹 Yaşlı erkek çalışmaya devam ediyor
2024 yılı itibarıyla yaşlıların %23'ü yoksulluk ya da sosyal dışlanma riski altında.
Yaşlı nüfusun işgücüne katılım oranı %12 olurken, bu oran yaşlı erkeklerde %20, yaşlı kadınlarda ise %6 seviyelerinde.
🔹 “Rabbim muhtaç etmesin yavrum”
Yaşlıların %55’i alışverişini kendi yapabiliyor ve %77’si ev temizliğini kendi başına yapabiliyor.
Yaşlı kadınların günlük aktivitelerdeki başarı oranı erkeklere göre daha düşük.
Yaşlıların %13,5’i kendi başına banyo yapamıyor.
Yaşlıların %8’i kendi başına tuvaletini yapamıyor.
Evde bakım desteğine ihtiyacı olan yaşlı nüfus %16.
Tek başına yaşayan yaşlı nüfus 2 milyona yaklaşıyor.
Karadeniz ve Batı illeri en yaşlı nüfus oranında sahipken Güney Doğu illeri en genç nüfusa sahip.
📌 Atlantikte yatırım akışının yönü değişebilir
Bank of America’nın Mart 2025’teki son raporuna göre, ABD’den Avrupa borsalarına yönelik yatırımcı ilgisi tarihi bir dönüşüm geçiriyor.
Yatırımcılar, ABD’nin büyüme beklentilerinin düşmesiyle Avrupa’ya yöneliyor, özellikle Almanya’nın mali teşvikleri ve artan savunma harcamalarıyla desteklenen Avrupa ekonomisindeki iyileşme umutları artmış durumda.
🔹 Avrupa borsalarına yönelik yatırımcı ilgisi, bir ayda %12'den %39'a yükseldi; bu, 1999'dan bu yana görülen en büyük artış.
🔹 Yatırımcıların %69'u, ABD'nin artık global ekonomideki öncelikli rolünü kaybettiğini ve Amerikan istisnacılığı olarak adlandırılan dönemin sona erdiğini düşünüyor.
🔹 ABD’nin ekonomik büyümesinin yavaşlayacağına inanan yatırımcı oranı geçen ay %28 iken bu ay %83'e yükseldi.
Ek bilgi: JPMorgan'ın üst düzey yetkililerinden birinini yaptığı açıklamada, ABD ekonomisindeki kötü performansı ve büyüme belirsizliği sebebiyle yatırımcıların Avrupa'ya yönelebileceği belirtiliyor.
🔹Avrupa Birliği, her yıl blok dışına giden yüz milyarlarca doların kıtada kalmasını teşvik edecek adımlar atmaya hazırlanıyor.
📌 Finlandiya’nın Mutluluk Formülü
2025 Dünya Mutluluk Raporu, Oxford Üniversitesi Sağlık Merkezi tarafından her yıl yayımlanan konuya ilişkin en kapsamlı çalışmalardan biri.
Finlandiya, 8. kez dünyanın en mutlu ülkesi olarak zirvede yer alıyor.
Rapora göre mutluluğun sırrı;
(1) doğaya erişim, (2) toplumsal güven, (3) güçlü refah sistemi.
🔹2025 Dünya Mutluluk Raporu'na göre en mutlu 10 ülke:
💢Finlandiya
💢Danimarka
💢İzlanda
💢İsveç
💢Hollanda
💢Kosta Rika
💢Norveç
💢İsrail
💢Lüksemburg
💢Meksika
🔹Sıralamada ilk defa ilk 10’a giren Kosta Rika ve Meksika gibi ülkelerde aile bağları mutluluğun en önemli kaynağı.
🔹Rapor, ABD ve Avrupa'nın mutluluk ve sosyal güvenin azalmasını siyasi kutuplaşmanın yükselişi ile ilişkilendiriyor.
🔹Sosyal bağlar ve güven, mutluluğu artıran en önemli iki faktör.
Araştırmayı yapan merkezin direktörü Jan-Emmanuel De Neve:
❝ Sosyal izolasyon ve politik kutuplaşma çağında insanları tekrar aynı masanın etrafına toplamak sağlığımız için kritik önem taşıyor. ❞
Araştırma Gündemi’nin beşinci sayısından bu kadar.
En büyük destekçimiz okuyucularımız. Bültenimize abone olarak ve arkadaşlarınıza tavsiye ederek bizlere katkı verebilirsiniz.
Rapor Bülteni’yle ilgili her türlü görüş ve önerilerinizi raporbulteni@gmail.com adresine veya bu bültene cevap yazarak ulaştırabilirsiniz.
Rapor Bülteni Direktörü Ömer Burak Tek’e ise omerburaktek@gmail.com adresinden ulaşmanız mümkün. Her gün içerik paylaşımına devam eden Instagram hesabımızı buraya tıklayarak takip edebilirsiniz.
Hoşça bakın zâtınıza.