#105 RTÜK | Gençlerin Medya Kullanımı ve Dijital Okuryazarlık Araştırması
Dijital çağda gençlik hâllerine yönelik kamu politikaları nasıl olmalı?
Merhaba,
Rapor Bülteni'nin 105. sayısında RTÜK tarafından hazırlanan Gençlerin Medya Kullanımı ve Dijital Okuryazarlık Araştırması adlı çalışmayı inceledik.
2022 yılında hazırlanan çalışma ismiyle müsemma gençlerin dijital okuryazarlık ve medya okuryazarlığı düzeylerinin tespit edilmesini, ama daha önemlisi bu konuda oluşturulacak kamu politikalarına altlık olmayı amaçlıyor.
İyi okumalar!
Ömer Burak Tek
Rapor Bülteni Direktörü
I. KAVRAMSAL ÇERÇEVE
Önce Kavramlar…
AB SES Kategorisi, Dijital Okuryazarlık
AB SES Kategorisi: Türkiye’de bireyleri eğitim, meslek ve gelir düzeyine göre A’dan E’ye sınıflandıran sosyo-ekonomik bir gruplandırma sistemi.
Dijital okuryazarlık, bireylerin dijital teknolojileri ve araçları bilinçli, güvenli, eleştirel ve etkili bir şekilde kullanma becerisi.
II. ARAŞTIRMACI KURUM
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK)
Türkiye’de radyo, televizyon ve dijital yayın platformlarını düzenlemek, denetlemek ve yayınların toplumsal değerlerle uyumlu olmasını sağlamak amacıyla 1994 yılında kurulmuş anayasal bir kamu kurumu.
Yayın lisanslarının verilmesi, yayın ilkelerinin belirlenmesi, çocuk ve gençlerin korunması, nefret söylemi, şiddet, ayrımcılık gibi zararlı içeriklerin engellenmesi ve toplumun milli, manevi, kültürel değerlerine aykırı yayınların denetlenmesi gibi görevleri bulunuyor.
III. METODOLOJİ
Nicel araştırma, betimleme analiz
Çalışma 26 ilde 15-21 yaş aralığındaki 6.626 kişi ile yapılıyor. Nicel araştırmanın öne çıktığı çalışmada analizler betimleme seviyesinde bırakılıyor ve okuyucuyla oranlar paylaşılıyor.
IV. BULGULAR
Dijital Okuryazarlık
Gençlerin %78,9’u yeni bir dijital/teknolojik ürünü kullanmayı öğrenme becerisine sahip.
Gençlerin %35,6’sı düşük, %35’i orta ve %29,4’ü yüksek dijital okuryazarlık düzeyinde.
Erkeklerin %30,5’i, kadınların %28’i yüksek dijital okuryazarlık düzeyine sahip.
19-21 yaş grubundaki gençlerin dijital okuryazarlık düzeyi 15-18 yaş grubundaki gençlere göre daha yüksek.
Televizyon, internet ve dijital yayın platformunu her gün kullanan kişiler genel olarak düşük ve orta dijital okuryazarlık düzeyinde.
Rapora göre ekran bağımlılık düzeyi yaşla birlikte artıyor.
Ekran Bağımlılığı
Gençlerin %60,6’sı ekran karşısında kendini iyi/keyifli hissediyor.
Gençlerin %37,1’inin ekran bağımlılık düzeyi yüksek iken %26,9’unun orta, %36’sının ise düşük düzeyde.
Araştırmada yer alan kadınların %36,5’inin ekran bağımlılık düzeyi yüksek iken erkeklerde bu oran %37,7.
15-18 yaş grubunun %36,3’ü ve 19-21 yaş grubunun %37,7’sinin ekran bağımlılığı yüksek.
Televizyon ve interneti her gün kullananların ekran bağımlılığı daha yüksek.
AB SES düzeyinde ortalama ekran bağımlılığı puanı 2,96, C1 SES düzeyinde 3,01, C2 SES düzeyinde 3,07 ve DE SES düzeyinde ise 3,10 puan. Sosyoekonomik seviye arttıkça ekran bağımlılığı düşüyor.
Gençlerin Geleneksel Medya Araçlarına Yaklaşımı
Son bir ay içerisinde TV izleyen gençlerin oranı %76,3’ü.
Gençlerin televizyon izlememe nedenleri arasında “İçerikleri uygun, faydalı ve gerçekçi bulmuyorum” gerekçesi ilk sırada yer alıyor.
19-21 yaş grubu (%77,2) 15-18 yaş grubuna (75) göre daha fazla televizyon izliyor.
Günlük ortalama televizyon izleme süresi ise 1 saat 40 dakika.
Günlük ortalama televizyon izleme süresi erkeklerde 1 saat 35 dakika iken kadınlarda 1 saat 46 dakika
Dijital okuryazarlık düzeyi yüksek olanlar daha az, ekran bağımlılık düzeyi yüksek olanlar daha fazla televizyon izliyor.
Pandemi döneminde izleme süresinin arttığını söyleyenlerin oranı %35,3.
Gençlerin %11’i Kore yapımı dizi veya filmleri izlediğini belirtiyor.
Son bir ay içerisinde radyo dinleyen gençlerin oranı %33,8.
Radyo dinlediğini belirten 15-18 yaş aralığındaki gençlerin %28,5’i, 19-21 yaş aralığındaki gençlerin ise %37,4’ü radyo yayınlarını takip ediyor.
Günlük ortalama radyo dinleme süresi erkeklerde 59 dakika iken kadınlarda 44 dakika.
Radyo yayınları en çok cep telefonu (%73,5) ve araç radyosu (%48,5) ile takip ediliyor.
Gençlerin İnternet ve Yeni Medya Araçlarına Yaklaşımı
Gençlerin %92,3’ü internet kullanıyor.
Günlük ortalama internet kullanım süresi 4 saat 35 dakika.
Ekran bağımlılığı düzeyi yüksek olan gençlerin internet kullanım süresi daha fazla.
Gençler %95,7’si cep telefonu kullanıyor.
İnternete cep telefonundan bağlandığını belirtenlerin oranı da %94,4.
Gençlerin internete bağlanma oranı %94,4, radyo dinleme oranı %73,5, dijital platformları izleme oranı %72,5, televizyon izleme oranı ise %35,6.
Gençlerin %95,5’i interneti mesajlaşmak için, %94,8’i sosyal medya hesabına girmek için, %94,7’si müzik dinlemek için kullanıyor.
Kadınların %70,9’u, erkeklerin ise %72,7’si interneti sosyal medya için kullanıyor.
İnterneti her gün müzik dinlemek için kullanma oranı 15-18 yaş aralığındaki katılımcıların için %51,2 iken 18-21 yaş aralığında %48,4’tür.
Dijital Yayın Platformu Kullanımı ve Erişimi
Gençlerin %40,9'u dijital yayın platformları izlerken %59,1'i izlemiyor.
Günlük ortalama dijital yayın platformlarını izleme süresi 1 saat 27 dakika.
Dijital okuryazarlığı düşük olanlar 1 saat 39 dakika, dijital okuryazarlığı yüksek olanların 1 saat 21 dakika dijital yayın platformlarını izliyor.
Araştırmada yer alan gençlerin %72,5’i dijital yayın platform içeriklerini cep telefonundan izliyor.
Gençlerin %92’si internet, %76’sı televizyon, %41’i dijital platform ve %34’ü radyo kullanıyor.
Gençlerin 5,6’sı herhangi bir sosyal medya hesabı kullanmıyor.
Ailesinin bilmediği bir sosyal medya hesabı olanların oranı %17,7.
Her 10 gençten yaklaşık 4’ünün sosyal medya profili herkese açık.
İçerik üretimi bakımından en fazla yapılan faaliyet fotoğraf paylaşımı (%80,8) ve bir web sitesine yorum yazma/post ekleme (%60,9).
19-21 yaş aralığındaki gençlerin15-18 yaş aralığındaki gençlere göre daha fazla oranda içerik üretiyor.
Haber Alma Kaynakları
15-21 yaş grubundaki gençler habere erişim için ilk sırada sosyal medyayı kullanıyor.
Kadınlar erkeklere göre daha fazla sosyal medyadaki haberlere güveniyor.
V. BİZDEN KISA KISA
Instagram’da 5.000 aboneyi geçtik. Buraya tıklayarak Instagram hesabımıza erişebilirsiniz.
YouTube’da 1.000 aboneyi geçtik. Buraya tıklayarak YouTube hesabımıza erişebilirsiniz.
E-bültenimiz 2.800 aboneyi geçti. Aşağıdaki buton ile bizi arkadaşlarınıza tavsiye edebilirsiniz.
Hoşça bakın zâtınıza.